มาตรฐานของสีที่กำหนดสายไฟ มีสายไฟแบบใดบ้าง สีของสายแต่ละแบบใช้งานอย่างไร

25 October 2021 4463

มาตรฐานของสีที่กำหนดสายไฟ

ทำไมสีกำหนดสายไฟจึงมีความสำคัญ

สีที่กำหนดสายไฟมีความสำคัญเป็นอย่างมากเพราะจะเป็นสัญลักษณ์บ่งบอกของสายแต่ละประเภทว่ามีการใช้งานอย่างไร จะบ่งบอกการใช้งานเช่น ในระบบไฟฟ้าในบ้านจะมีสายไฟสามเส้นในหนึ่งเส้น ซึ่งงในแต่ละเส้นนั้นก็จะมีการบอกลักษณะที่แตกต่างกันออกไป เพราะถ้าไม่มีสีที่ต่างกันก็จะไม่รู้ว่าควรใช้สายไฟนอย่างไร อาจจะทำให้เกิดอันตรายได้ ดังนั้นการรู้ว่าสายแต่ละสีนั้นใช้งานอย่างไรจึงมีความสำคัญ เราจะมาแนะนำให้รู้จักกับสายแต่ละประเภทว่าสีแต่ละสีแตกต่างกันอย่างไร

Electrical Wiring Color Code Standards หรือมาตรฐานสีที่กำหนดสายไฟ

มาตรฐานการกำหนดสีของสายไฟมีการกำหนดตามวงจรไฟฟ้ามี 2 แบบคือ 1.ไฟฟ้ากระแสสลับ AC (alternating current) 2.ไฟฟ้ากระแสตรง DC (direct current)

ไฟฟ้ากระแสสลับ AC (alternating current) มีการใช้กันอย่างแพร่หลายในเครือข่ายไฟฟ้าส่งสัญญาณ ในเครือข่ายการกระจายแรงดันต่ำ (มีแรงดันไฟฟ้าปกติที่ 240V และ 415V ที่ส่งให้กับลูกค้าส่วนใหญ่) สายส่งโดยทั่วไปใช้ระบบสี่สาย ซึ่งสามสายเป็นตัวแทนของสามเฟสของ L1, L2 และ L3 และอีกเส้นเป็นเส้นกลาง N แบบนี้จะแตกต่างจากการส่งแบบเฟสเดียว โดยปกติแบบเฟสเดียวจะส่งกระแสเพื่อสร้างวงจร แต่แบบสามเฟสจะไม่มีกระแสไฟ ในเครือข่ายการกระจายแรงดันไฟต่ำ 380V สาย N ถูกตั้งค่าให้รับแรงดันไฟสาย 220V จากแรงดันเฟส 380V

Example of Electrical Wiring Systems

หมายเหตุ: ก่อนที่แหล่งจ่ายไฟจะเข้าสู่บ้าน PEN (Protective Earth and Neutral) จะต่อสายดินแล้วแบ่งเป็น PE (สายดิน) และ N ระบบสายดินนี้เรียกว่า TN-C-S โดย IEC 60364 หรือ GB 16895

ไฟฟ้ากระแสตรง DC (direct current) จะมีการจำกัดในการใช้งาน เช่น ระบบรางที่มีแรงดันไฟฟ้าปกติ 600V, ระบบราง DC รางรถไฟที่มีแรงดันไฟฟ้า 1.5 kV ระบบไฟฟ้ากระแสตรงจะเป็นประเภท 2 สายหรือ 3 สาย โดยที่ไฟ DC จะมี 2 ขั้ว คือขั้วบวก (+) และขั้วลบ (-) กระแสไฟจะไหลจากขั้วบวกไปยังวงจรภายในและกลับมาสู่ขั้วลบ

สีของสายไฟฟ้ากระแสสลับ AC (alternating current)

ในแต่ละประเภทก็จะมีข้อใตรฐานในการกำหนดที่แตกต่างกันออกไป ซึ่งมีข้อมูลดังต่อไปนี้

ส่วนใหญ่ในยุโรปจะใช้ IEC (International Electrotechnical Commission) สำหรับไฟฟ้ากระแสสลับ AC (alternating current) ซึ่งจะมีการเดินสายที่รวมกันอยู่จาก IEC เก่าเป็นแบบ IEC ใหม่ มีรูปภาพแสดงดังต่อไปนี้

Function	Label	New IEC Color	Old IEC Color
Protective earth	PE	green-yellow	green-yellow
Neutral	N	blue	blue
Line, single phase	L	brown	brown or black
Line, 3-phase	L1	brown	brown or black
Line, 3-phase	L2	brown	brown or black
Line, 3-phase	L3	grey	brown or black

Mixed installation of old and new wire colours

ในสหรัฐอเมริกาจะมีการใช้สีสายไฟฟ้ากระแสสลับของ IEC คือ National Electrical Code (NEC) กำหนดให้ใช้สีขาวหรือสีเทา, สีเขียว และสีเขียวที่มีแถบสำหรับกราวด์ป้องกัน

Function	Label	Common Color	Alternative Color
Protective ground	PG	bare, green, or green-yellow	green
Neutral	N	white	grey
Line, single phase	L	black or red (2nd hot)
Line, 3-phase	L1	black	brown
Line, 3-phase	L2	red	orange
Line, 3-phase	L3	blue	yellow

มาตรฐานการกำหนดสีของสายไฟ AC ของประเทศแคนาดาจะใช้ Canadian Electric Code (CEC) ซึ่งคล้ายกับมาตรฐานของสายไฟสหรัฐอเมริกา ตามที่แสดงอยู่ด้านล่าง

Function	Label	Common Color
Protective ground	PG	green or green-yellow
Neutral	N	white
Line, single phase	L	black or red (2nd hot)
Line, 3-phase	L1	red
Line, 3-phase	L2	black
Line, 3-phase	L3	blue

สีของสายไฟฟ้ากระแสตรง DC (direct current)

การติดตั้งไฟฟ้ากระแสตรง DC (direct current) เช่น พลังงานแสงอาทิตย์และศูนย์ข้อมูลคอมพิวเตอร์ซึ่งพวกนี้จะใช้มาตรฐานของสีสายไฟเดียวกันกับแบบ AC ตารางด้านล่างคือมาตรฐาน IEC ของ DC

Function	Label	Color
	Protective earth	PE	green-yellow
2-Wire Unearthed DC Power System	Positive	L+	brown
2-Wire Unearthed DC Power System	Negative	L-	grey
2-Wire Earthed DC Power System	Positive (of a negative earthed) circuit	L+	brown
	Negative (of a negative earthed) circuit	M	blue
	Positive (of a positive earthed) circuit	M	blue
	Negative (of a positive earthed) circuit	L-	grey
3-Wire Earthed DC Power System	Positive	L+	brown
	Mid-wire	M	blue
	Negative	L-	grey

มาตรฐานสีสายไฟ IEC ในสหรัฐอเมริกา

	Function	Label	Color
	Protective ground	PG	bare, green, or green-yellow
2-Wire Ungrounded DC Power System	Positive	L+	no recommendation (red)
2-Wire Ungrounded DC Power System	Negative	L-	no recommendation (black)
2-Wire Grounded DC Power System	Positive (of a negative grounded) circuit	L+	red
	Negative (of a negative grounded) circuit	N	white
	Positive (of a positive grounded) circuit	N	white
	Negative (of a positive grounded) circuit	L-	black
3-Wire Grounded DC Power System	Positive	L+	red
	Mid-wire (center tap)	N	white
	Negative	L-	black

นอกเหนือจากที่กล่าวไปยังมีมาตรฐานอื่น ๆ อีกเช่น สีของสายไฟที่ใช้เชื่อมต่อระหว่างประเทศ สายพวกนี้จะแตกต่างกันแค่เล็กน้อยส่วนมากจะใช้สีเขียวและสีขาวสำหรับสายดินและสายกลาง

การใช้งานนั้นจะต้องตรวจสอบและดูแลความปลอดภัยของระบบเดินสายไฟฟ้าอยู่เสมอ จะต้องตรวจสอบรอยไหม้หรือกลิ่นไหม้ของสายไฟอยู่เสมอเพราะอาจจะมีไฟฟ้าลัดวงจรหรือมีการรั่วของสายไฟแล้วจะทำให้เกิดอันตรายได้ ดังนั้นถ้ามีการชำรุดให้ทำการตรวจสอบและแก้ไขโดยทันที และอีกอย่างคือการดูแลอย่าให้วงจรไฟฟ้านั้นทำงานหนักมากเนื่องจากอาจจะทำให้เกิดปัญหาได้

ขอขอบคุณ

ที่มา : https://community.fs.com/blog/necessity-and-standards-of-electrical-wiring-color-codes.html

แปลภาษาและแก้ไขโดย : PBA Supply